Harian Metro
09.10.2014
Oleh
Musa Awang
Tinjauan
mendapati rata-ratanya ejen nikah sindiket menggunakan pelbagai jenis ‘tagline’
promosi seperti ‘cepat dan murah’ yang sedikit sebanyak berjaya menarik orang
ramai, terutama bermasalah untuk berkahwin menurut undang-undang, seperti
lelaki ingin berkahwin lagi dan pasangan tidak boleh berkahwin disebabkan
tentangan keluarga.
Daripada
perspektif undang-undang, tiada istilah ‘nikah sindiket’ atau ‘kahwin
sindiket’. Ia diberi oleh masyarakat. Nikah sindiket ialah nikah yang tidak
mengikut peraturan, yakni seseorang berkahwin di daerah atau di negeri lain
tanpa terlebih dulu memohon kebenaran untuk berkahwin di luar daerah. Ada juga
pernikahan sindiket dijalankan di dalam negara. Cara mudah untuk membezakan antara
nikah sindiket dengan nikah yang mengikut peraturan ialah kebenaran sudah
diperoleh daripada jabatan agama Islam atau Mahkamah Syariah.
Perlu dapat kebenaran
Secara
prinsipnya, sesuatu perkahwinan seseorang lelaki atau perempuan perlu mendapat
kebenaran sama ada daripada pendaftar atau dalam kes tertentu, kebenaran
daripada Mahkamah Syariah.
Seksyen
19, Akta Undang-Undang Keluarga Islam (Wilayah-Wilayah Persekutuan) 1984
memperuntukkan tiada sesuatu perkahwinan boleh diakadnikahkan melainkan suatu
kebenaran berkahwin sudah diberi: (a) oleh Pendaftar di bawah seksyen 17 atau
oleh Hakim Syarie di bawah seksyen 18, jika perkahwinan itu membabitkan seorang
perempuan yang bermastautin dalam Wilayah Persekutuan; atau (b) oleh pihak
berkuasa yang hak bagi sesuatu negeri, jika perkahwinan itu membabitkan seorang
perempuan yang bermastautin di negeri itu.
Pendaftar
yang dimaksudkan ialah Pendaftar Kanan Perkahwinan, Perceraian, dan Rujuk Orang
Islam, termasuk Pendaftar dan Penolong Pendaftar di Jabatan Agama Islam.
Kebenaran
daripada hakim syarie pula diperlukan dalam kes perkahwinan di bawah umur,
perkahwinan yang membabitkan seorang janda berhias (bercerai sebelum disetubuhi
suami), seorang perempuan yang tidak mempunyai wali nasab dan seorang lelaki
yang berhasrat untuk berpoligami. Undang-undang juga mensyaratkan kehadiran
atau persetujuan wali ketika pernikahan, dan wali hakim atau wali raja bagi
perempuan yang tidak mempunyai wali.
Kebanyakan
pasangan yang bermasalah untuk berkahwin menurut undang-undang lebih suka
memilih selatan Thailand kerana tidak perlu membawa wali, surat kebenaran
berkahwin daripada jabatan agama Islam, perintah Mahkamah Syariah bagi yang
ingin berpoligami, sijil kursus kahwin, sijil mengenai status kesihatan sama
ada bebas HIV atau AIDS dan wang hantaran.
Sesetengah
pasangan yang lari bernikah di luar negara meletakkan kesalahan kepada
peraturan atau prosedur dikatakan menjadi punca mereka memilih bernikah secara
sindiket. Terlalu mudah memberi alasan. Cuba fikir, bagaimanakah hendak
menempuh gelombang kehidupan berumahtangga yang penuh pancaroba jika ujian
mudah menurut peraturan dan prosedur pun tidak sanggup untuk dihadapi?
Perkahwinan
suatu perkara suci, maka ia perlu dilakukan mengikut undang-undang. Peraturan
yang diadakan bukan bertujuan menyusahkan tetapi untuk menjaga masyarakat,
mengawal kerukunan keluarga dan memelihara nasab yang bakal dilahirkan.
Peraturan menetapkan agar wali dijemput untuk menikahkan pasangan bertujuan
menghindar daripada fitnah dan dosa terhadap kedua-dua ibu bapa kerana
membelakangkan mereka.
Pernikahan
sindiket juga berisiko menghadapi masalah perkahwinan dan berkemungkinan tidak
dapat didaftarkan disebabkan rukun nikah tidak sempurna atau surat nikah yang
dikeluarkan adalah palsu. Ada kes perkahwinan dijalankan di sempadan Kedah atau
Kelantan tetapi sijil nikah yang dikeluarkan ialah sijil nikah Thailand. Hal
ini akan menyebabkan sijil nikah yang dikeluarkan tidak diiktiraf oleh
undang-undang keluarga Islam, permohonan untuk mendaftarkan nikah ditolak, dan
kesannya, urusan pendaftaran anak tergendala. Jika berlaku perceraian atau
kematian, ia akan menimbulkan masalah kepada waris, sehingga urusan pembahagian
harta juga terbantut.
Jenayah syariah
Tindakan
pasangan yang bernikah secara sindiket juga akan mendedahkan diri mereka dengan
tindakan jenayah syariah. Di Wilayah Persekutuan, kesalahan bagi seorang
perempuan atau lelaki bernikah tanpa kebenaran atau seorang lelaki berpoligami
tanpa kebenaran ialah boleh dikenakan denda tidak melebihi RM1,000 dan penjara
tidak melebihi enam bulan atau kedua-duanya sekali (denda dan juga penjara).
Tindakan
ejen yang mengaut keuntungan dengan menangguk di air keruh juga boleh dikenakan
tindakan undang-undang. Akta Undang-Undang Keluarga Islam (Wilayah-Wilayah
Persekutuan) 1984 memperuntukkan hukuman denda tidak melebihi RM1,000 atau
penjara tidak melebihi enam bulan atau kedua-duanya sekali kepada seseorang
yang mengakadnikah atau berbuat sesuatu yang berupa sebagai mengakadnikahkan
atau menjalankan upacara sesuatu perkahwinan atau bersubahat dengan perkara
berkenaan.
Perkahwinan
penyatuan dua jiwa insan dan dua keluarga, yang diikat dengan syarat yang
ditentukan oleh syarak. Oleh yang demikian fenomena nikah sindiket sudah
tentulah bertentangan dengan falsafah kekeluargaan. Ia juga bertentangan dengan
budaya masyarakat Melayu yang mementingkan nilai murni dalam institusi
kekeluargaan. Dalam sesetengah keadaan, ia menggugat keharmonian, meragut
kebahagiaan dan meruntuhkan institusi keluarga yang sedia ada.
Penulis
Presiden Persatuan Peguam Syarie Malaysia (sekretariatpgsm@yahoo.com)